Is menstruatieondergoed in Nederland PFAS-vrij?
Eerder dit jaar schreven we over ongewenste stoffen in menstruatieondergoed op de Amerikaanse markt. Met hulp van onze volgers op Instagram deden we aanvullend onderzoek naar menstruatieondergoed in Nederland. Tijd voor een update!
Waar gaat het ook alweer over?
Uit onderzoeken die in Amerika zijn gedaan, blijkt dat sommige menstruatieonderbroeken poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) en antibacteriële chemicaliën bevatten die schadelijk zijn voor je gezondheid. Gelukkig zijn er ook merken die géén schadelijke chemicaliën bevatten. Je kunt ons eerdere artikel hier nalezen.
Wat hebben we gedaan?
In Nederland zijn er allerlei merken te koop die niet in de Amerikaanse onderzoeken voorkomen. Daarom vroegen we onze volgers op Instagram te laten weten welk merk menstruatieondergoed zij dragen, zodat we aanvullend onderzoek konden doen. Dat leverde héél veel reacties op en in totaal 32 merken. Aan 30 merken hebben we een informatieverzoek gestuurd. Van twee merken konden we helaas geen contactgegevens vinden.
En toen?
Van zeventien merken kregen we een reactie. Het gaat om All Matters, Bamboozy, Beppy, Boegi-Woegi, Boody, Chantelle, Cheeky Pants, Comfydence, HEMA, Libresse, Lotties, Modibodi, Moodies, MyFleury, Volcare, Wibra en Yoni.
Wat vertellen de merken die reageerden?
Sommige merken schrijven dat er geen chemische stoffen in hun menstruatieondergoed zijn gebruikt, andere dat ze het gebruik ervan zoveel mogelijk vermijden. Enkele merken geven aan dat de gebruikte kleurstoffen/verfstoffen chemicaliën bevatten, of dat er chemicaliën met verzachtende eigenschappen zijn gebruikt. Vier merken schrijven dat het kruisje antimicrobiële chemicaliën bevat. De meeste merken melden dat ze OEKO-TEX STANDARD 100-gecertificeerd zijn, om aan te geven dat hun ondergoed geen schadelijke chemicaliën bevat.
Geen enkel merk zegt PFAS te gebruiken. De meesten zijn daar stellig in, anderen omschrijven het voorzichtiger, bijvoorbeeld dat er geen PFAS met opzet worden toegevoegd, of dat ze het gebruik van PFAS niet toestaan en dat ze daarover ook duidelijk met hun toeleveranciers communiceren. Er zijn diverse merken die naar aanleiding van de commotie rondom Thinx (zie ons eerdere artikel) testen door derden hebben laten doen (of bij hun toeleveranciers testrapporten hebben opgevraagd) om te bewijzen dat hun menstruatieondergoed PFAS-vrij is. Een enkeling geeft aan dat dit voor élke productiebatch gebeurt. Twee merken noemen expliciet dat ze (delen van) hun menstruatieondergoed op fluor (laten) testen, de stof die alle PFAS gemeen hebben. Er wordt vaak verwezen naar certificaten, met name OEKO-TEX STANDARD 100 maar ook GOTS, om te onderbouwen dat er geen PFAS zijn gebruikt.
Vooral uit de reacties van de minder bekende merken spreekt betrokkenheid. Soms gaat het om ondernemers die om persoonlijke beweegredenen met menstruatieondergoed begonnen zijn. Ze willen een steentje bijdragen aan een betere en schonere wereld, schadelijke stoffen vermijden en ook op andere vlakken maatschappelijk verantwoord bezig zijn (geen kinderarbeid, verkleinen van de voetafdruk etc.).
Betekent OEKO-TEX “PFAS-vrij”?
Omdat het zo vaak genoemd wordt, verdiepten we ons in OEKO-TEX. Is het certificaat een garantie voor de afwezigheid van PFAS?
OEKO-TEX STANDARD 100 is een certificaat voor textiel dat op schadelijke stoffen is getest. De hoogste eisen worden gesteld aan productklasse 1, die voor producten voor baby’s. Daarna komt productklasse 2, dat zijn artikelen die voor een groot deel direct met de huid in contact komen. Ondergoed valt in productklasse 2, en verschillende merken noemen dat ze voor deze productklasse zijn gecertificeerd. Er zijn er ook die aangeven dat een of enkele laagjes uit het kruisje van hun menstruatieondergoed voor productklasse 1 gecertificeerd zijn.
Afgelopen januari heeft OEKO-TEX een verbod uitgevaardigd op het gebruik van PFAS voor o.a. certificering STANDARD 100.[i] Er is een grenswaarde voor het totale fluorgehalte bepaald van 10 mg per kg.[ii] Voor productklasse 1 geldt deze grenswaarde al, voor de overige klassen is dat vanaf volgend jaar. Het verbod is goed nieuws, aangezien OEKO-TEX tot nu toe lette op een beperkte lijst van 30 tot 40 meest voorkomende PFAS (zoals PFOS en PFOA), terwijl er naar schatting zo’n 10.000 zijn.[iii] Het punt is wel dat een fabrikant wiens ondergoed gecertificeerd is voor productklasse 2 zich op dit moment nog niet uitsluitend beroepen kan op OEKO-TEX als bewijs dat zijn menstruatieondergoed “PFAS-vrij” is.[iv] Alleen als er een test naar het totale fluorgehalte is uitgevoerd en er geen fluor boven de grenswaarde aanwezig is, kan de volledige groep van PFAS uitgesloten worden.[v]
Hoe nu verder?
We hopen natuurlijk alsnog te horen van de merken die nog niet reageerden. We bekijken ook of we vervolgonderzoek kunnen doen om concrete tips te geven voor merken die het dit vlak goed doen.
NOTEN:
[i] https://www.oeko-tex.com/en/news/press-releases/oeko-tex-new-regulations-2023/press
[ii] De grenswaarde is niet 0 omdat er sprake kan zijn van onopzettelijke verontreiniging.
[iii] Persoonlijke communicatie met de heer S. Steuperaert, Consultant Environment and Toxicology bij Centexbel, het competentiecentrum voor textiel en kunststoffen in België en een onafhankelijk advies- en testcentrum. Dit punt is eerder ook door Mamavation, de Amerikaanse organisatie die onderzoek deed naar menstruatieondergoed, onder de aandacht gebracht: https://www.mamavation.com/health/period-underwear-contaminated-pfas-chemicals.html.
[iv] Zo zal een certificerende instantie het overigens niet kwalificeren. Certificering volgens STANDARD 100 betekent dat het product is getest op de vermelde stoffen. Het product wordt niet als PFAS-vrij gecertificeerd.
[v] Persoonlijke communicatie met de heer S. Steuperaert.
